De VRT verspreidt sinds kort een promofilmpje rond De Warmste Week. Het filmpje eindigt met een beeld waarin een meisje gebaart: ‘Voor wie ga jij alles geven?’. De Warmste Week heeft voor dove mensen en voor Doof Vlaanderen een positieve impact betekend. Doof Vlaanderen vindt het dan ook positief dat de VRT diversiteit onder de aandacht wil brengen en ook dove mensen in de kijker zet in het spotje. Wij hebben helaas vragen rond de beeldvorming die het filmpje creëert rond Vlaamse Gebarentaal en doof-zijn.
Doof Vlaanderen is twee weken voor de opnamedag gecontacteerd door het productiehuis met de vraag of wij een doof kind kunnen vinden dat de zin ‘Voor wie ga jij alles geven?’ kan gebaren. Omdat veel dove kinderen niet of beperkt opgroeien met Vlaamse Gebarentaal en deze taal vaak nog volop aan het verwerven zijn, en wij het belangrijk vinden om de vraag ook goed door te praten met gezinnen, was dit geen gemakkelijke opdracht. We ondervonden dat hier even tijd voor nodig was. Doof Vlaanderen heeft een zeer uitgebreid netwerk. Toen we dichter bij de opnamedag kwamen, hebben we dan ook aangeboden een oproep te verspreiden via onze social media. Het productiehuis liet ons weten ze al een doof meisje hadden gevonden.
Verder heeft Doof Vlaanderen laten weten dat het een uitdaging is deze zin correct te vertalen. De zin heeft immers een dubbele boodschap. We hebben ons bereid getoond mee na te denken over een goede en duidelijk verstaanbare zin in Vlaamse Gebarentaal die dezelfde boodschap weergeeft. Op deze opmerking heeft Doof Vlaanderen geen reactie gekregen. Men respecteert de talige diversiteit niet en doet geen investering om te luisteren naar een minderheidsperspectief dat daar aandacht voor vraagt.
Aangezien het niet duidelijk was of er ook een tolk Vlaamse Gebarentaal werd voorzien, zijn wij ook meteen op zoek gegaan naar een tolk Vlaamse Gebarentaal. Binnen de twee weken een tolk vinden is namelijk ook een uitdaging. We hebben een gevonden, maar men zei dat het niet nodig was. De moeder van het meisje is horend en zou ondersteunen bij de communicatie.
Wij hebben de dove medewerker van VGT op de VRT* gevraagd of hij op de hoogte was van de opnames en het proces. Dat was niet het geval. Deze medewerker heeft aangeboden mee ondersteuning te bieden op de set. De reactie was dat dit niet nodig is. Wij vinden het zeer belangrijk dat om kinderen of jongeren goed te begeleiden in het proces, met een tolk Vlaamse Gebarentaal, en in nauw overleg met de ouders. Een bewustzijn over VGT als minderheidstaal en de minderheidspositie van dove kinderen en jongeren is daarbij essentieel.
Wat het meisje gebaart - en wat bij iedereen op het netvlies blijft pakken - is eigenlijk niet begrijpbaar in Vlaamse Gebarentaal. Het beeld voelt dan ook zeer bevreemdend aan voor Vlaamse Gebarentaligen die het spotje bekijken. Wij vinden het bijzonder jammer dat onze expertise niet werd erkend. Dit spotje vraagt een proces met een goede ethiek en dialoog. Daar was helaas geen ruimte voor.
Zoals Joppe De Campeneere, lid van de LGBT+ gemeenschap, schreef in een opinie** in De Morgen over het spotje, vragen wij ook een plek aan de tafel:
Vraag minderheden om concepten mee uit te werken, brainstorm samen met ons, betrek ons in het hele proces en luister naar ons. Jullie weten niet voldoende, zoveel is duidelijk. Dat is trouwens volstrekt normaal, we delen niet allemaal dezelfde ervaringen. Maar als je iets wilt maken over een minderheidsgroep, dan doe je dat mét die groep, niet alleen over. Wij zijn meer dan een eye-catching uithangbord voor diversiteit. Nothing about us, without us.
* VRT zet tolken Vlaamse Gebarentaal-Nederlands in voor het Journaal van 19u00 en voor Karrewiet.
** Het artikel kan je hier lezen: https://www.demorgen.be/meningen/wij-zijn-geen-tokens-die-je-zomaar-kunt...
