Doof Vlaanderen pleit al jaren voor de uitbreiding van de tolkuren in privésituaties (L-uren), aangezien dove mensen tot voor kort recht hadden op slechts 36 L-uren per jaar. Ondanks de hoge nood op een verhoging en ondanks lobbywerk van Doof Vlaanderen, werd er de voorbije jaren in dit dossier geen vooruitgang geboekt. Twee dove eisers daagden daarom in april 2019 de Vlaamse overheid voor de rechter wegens discriminatie. Deze rechtszaak kwam er met steun van Doof Vlaanderen en een initiatief van enkele dove vrijwilligers, genaamd Geen Pretje Zonder Tolk. Samen eisten ze voldoende tolkuren in hun privésituatie, op maat, en onder toepassing van relevante anti-discriminatiewetgeving. Vanuit de dovengemeenschap werd de crowdfundingactie #geenpretjezondertolk gestart om deze rechtzaak mogelijk te maken. We vroegen, samen met de eisers, een verhoging van de tolkuren in de privésituatie op maat van de noden van iedere dove persoon, zonder maximumgrens.
Onder druk van deze rechtszaak, verhoogde de Vlaamse Gemeenschap op 29 mei 2020 de L-uren van 36u per jaar naar 80u per jaar. Vier weken later, op 23 juni 2020, vond de zitting plaats in de Rechtbank van Eerste Aanleg in Gent. Mede door de recente verhoging, oordeelde de rechter in het voordeel van de Vlaamse Gemeenschap en verklaarde hij de vordering ontvankelijk, maar ongegrond. Volgens de rechter is er geen sprake van discriminatie, omdat de Vlaamse Gemeenschap en andere instanties al gedeeltelijk voorzien in tolkuren. Voor de eisers en voor veel andere dove mensen die een tekort aan tolkuren ervaarden (en ervaren), was deze uitspraak een enorme tegenslag.
Desondanks is er na overleg tussen de advocaten, Doof Vlaanderen, de initiatiefnemers van Geen Pretje Zonder Tolk en Unia besloten dat er geen beroep zal aangetekend worden. Hiervoor zijn twee redenen: langs de ene kant is de kans klein dat we in beroep wel de rechtszaak zullen winnen, aangezien de overheid reeds een verhoging heeft doorgevoerd en deze verhoging voor een groot deel tegemoetkomt aan de vraag van de eisers. Langs de andere kant, hebben we hier de financiële middelen niet meer voor. Het geld dat via de crowdfunding is opgebracht, is zo goed als volledig uitgegeven aan de oorspronkelijke rechtszaak en niet meer voldoende om het beroep te bekostigen.
Hoewel we de rechtszaak verloren hebben, willen we benadrukken dat de rechtszaak niet voor niets is geweest. Mede door de rechtszaak hebben we immers druk kunnen uitoefenen op de Vlaamse Gemeenschap en hebben we een verhoging van 36 L-uren per jaar naar 80 L-uren per jaar verkregen; een overwinning voor veel dove mensen.
Doordat we de rechtszaak verloren hebben en al een verhoging van L-uren bereikt hebben, zijn er op dit moment weinig mogelijkheden om verder te lobbyen voor meer L-uren. Bovendien komt de verhoging naar 80 uren tegemoet aan een groot deel van de noden.
Naast het verhogen van tolkuren, is het ook hoog tijd dat het statuut en arbeidsvoorwaarden van tolken VGT verbeterd wordt. Daar is BVGT, de Beroepsvereniging van Vlaamse GebarentaalTolken, momenteel bezig mee. BVGT blijft hierop blijven hameren en dit aankaarten zodat Vlaamse overheid in hun beleid daadwerkelijk rekening houdt met deze problematiek. Doof Vlaanderen steunt BVGT hierin.
Ondanks de verhoging van verschillende tolkuurpakketten, ervaren veel dove mensen nog steeds een tekort aan tolkuren. We raden iedereen daarom aan om ook aan andere instanties, zoals ziekenhuizen, aan te vragen of zij zelf de tolken kunnen vergoeden.
Indien deze instanties niet bereid zijn om een tolk te vergoeden, raden we aan om een melding te doen hiervan bij Unia. Deze meldingen kunnen bijvoorbeeld wanneer een ziekenhuis weigert om een tolk te vergoeden. Dove mensen kunnen steeds meldingen bij Unia indienen via video in Vlaamse of Frans-Belgische Gebarentaal. Deze meldingen zijn belangrijk om druk uit te oefenen. Hiermee kunnen we de beleidsvoerders immers aantonen dat verbeteringen nodig zijn.
